Nie każdy pracownik może wykonywać swoje obowiązki w komfortowych warunkach, przy śpiewie ptaków i z powiewem morskiej bryzy na twarzy. Dla wielu osób codziennością jest praca w szkodliwych warunkach. W takich sytuacjach na pracodawcy ciążą dodatkowe obowiązki. Z czym dokładnie wiąże się przygotowanie stanowisk pracy narażonych na takie warunki?
Na początek warto wyjaśnić, czym właściwie jest praca w warunkach szkodliwych. Kodeks pracy wprost o nich nie mówi. Znajdziemy w nim za to informacje o “działaniu czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy”.
Tego typu czynniki można podzielić na trzy grupy ze względu na rodzaj zagrożenia, jakie stanowią dla pracownika:
Jeżeli czynniki szkodliwe występują w wyższym niż normalnie stopniu, pracę można uznać za wykonywaną w warunkach szkodliwych.
Oprócz tego warto pamiętać o pracy w tak zwanych szczególnych warunkach. Zgodnie z definicją podaną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, to praca o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz znacznej uciążliwości bądź wymagająca wysokiej sprawności psychofizycznej. Ta sprawność jest wówczas konieczna do zapewnienia bezpieczeństwa sobie i innym. Praca w szczególnych warunkach może uprawniać do wcześniejszego przejścia na emeryturę, “tylko” szkodliwe warunki nie dają takiej możliwości.
Praca w szkodliwych warunkach wiąże się ze szczególnymi obowiązkami pracodawcy. Najdalej w ciągu 30 dni od rozpoczęcia działalności musi wykonać badania i przeprowadzić pomiary natężenia szkodliwych czynników. Powinien wyróżnić ich rodzaj i charakterystykę, rozpoznając procesy technologiczne oraz urządzenia, które mogą powodować obecność szkodliwych czynników.
Przy ocenie szkodliwości warunków pracodawca powinien też uwzględnić sposób organizacji pracy w zakładzie oraz czas narażenia na szkodliwe czynniki. W oparciu o te wartości należy podjąć decyzję o środkach ochrony dla pracowników, w tym środkach ochrony indywidualnej - mogą to być zarówno całe kombinezony, np. ubrania trudnopalne, jak również pojedyncze elementy, np. maski czy rękawice.
O tym, jaką ochronę zapewnić pracownikom, decydują bowiem odpowiednie normy BHP. Oprócz środków ochrony indywidualnej przepisy mogą na przykład wymuszać więcej przerw w czasie pracy.
Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z 2011 roku pracodawcy mają też obowiązek prowadzenia ewidencji czynników szkodliwych. Ten dokument wyznacza także sposoby i częstotliwość ich pomiarów. Po latach taka ewidencja może być podstawą rekompensat dla pracowników, jeśli czynniki szkodliwe spowodują u nich choroby czy inne dolegliwości. Pracodawca nie może też zapomnieć o poinformowaniu pracowników, na jakie szkodliwe czynniki są narażeni i jak chronić się przed ich negatywnym wpływem.
Praca w szkodliwych warunkach może być spowodowana wieloma czynnikami. Te, które występują najczęściej i stanowią największe zagrożenie, można podzielić na trzy główne grupy.
To najbardziej namacalna i najczęściej występująca grupa czynników szkodliwych. Znajdują się w niej m.in. ostre krawędzie i wystające przedmioty, nieodpowiednia temperatura czy wilgotność powietrza, zagrożenie związane z porażeniem prądem elektrycznym, niewłaściwym oświetleniem czy nadmiernym hałasem.
Katalog środków ochrony indywidualnej jest tutaj bardzo szeroki. Podstawowym są rękawice ochronne dostosowane do wykonywanej pracy. Przed kontaktem skóry z ostrymi krawędziami oraz uderzeniami dobrze chronią rękawice antyprzecięciowe TPV (kat 5) A723 firmy Portwest, które znajdziesz na sprzetBHP.pl. Oprócz wytrzymałości wyróżnia je ergonomiczna konstrukcja, dzięki której gwarantują wygodę w czasie pracy.
Oprócz rękawic do elementów chroniących przed czynnikami fizycznymi należą różnego rodzaju kombinezony ochronne, wszelkie ubrania elektroizolacyjne, ale również hełmy ochronne czy ochronniki słuchu. Te ostatnie znajdziesz na https://www.sprzetbhp.pl/category/sprzet-bhp-ochrona-uszu-ochronniki-sluchu.
Rękawice antyprzecięciowe Portwest kupisz tutaj: https://www.sprzetbhp.pl/rekawice-antyprzecieciowe-chroniace-przed-uderzeniem-tpv-a723.html
Biologiczne czynniki szkodliwe są już związane z nieco węższą grupą stanowisk. Do takich zagrożeń należą bowiem głównie drobnoustroje, w tym bakterie i wirusy. Stykają się z nimi przede wszystkim pracownicy ochrony zdrowia czy laboratoriów, ale również rolnicy. Takie czynniki mogą zatruć lub wywołać chorobę, wnikając do organizmu przez drogi oddechowe, ale nie tylko.
Środki ochrony przed czynnikami biologicznymi mają je zatrzymać. Muszą być dostosowane do rodzaju zagrożeń, ale najczęściej mamy tu do czynienia z kombinezonami i maskami ochronnymi, choć strój muszą uzupełniać odpowiednie rękawice i buty. Przydatna może okazać się chociażby półmaska 3M serii 6000, która chroni przed gazami, oparami oraz szkodliwymi cząstkami stałymi i ciekłymi. Można do niej dobrać odpowiedni filtr, dostosowany do konkretnego zagrożenia biologicznego.
Półmaskę ochronną 3M kupisz tutaj: https://www.sprzetbhp.pl/polmaska-3m-6000.html
Szkodliwe, a nawet śmiertelnie groźne bywają też czynniki chemiczne. W tej grupie znajdują się przede wszystkim wszelkie trujące substancje i opary, a także substancje żrące. Kontakt z nimi może skończyć się poważnym oparzeniem, ale opary mogą też wnikać do organizmu, uszkadzając szereg jego funkcji, a nawet powodować nowotwory. Takie zagrożenia występują w laboratoriach, ale także w wielu zakładach przemysłowych z różnych branż.
Środki ochrony przed czynnikami chemicznymi to również w dużej mierze maski, kombinezony i rękawice, o których wspominaliśmy przy czynnikach biologicznych. Tyle że muszą być dostosowane do konkretnej substancji, na jaką jest wystawiony pracownik. Przydadzą się również osłony twarzy, takie jak dostępna w sklepie sprzetBHP.pl osłona z poliwęglanu PW91. Oprócz uderzeń cząsteczek czy odprysków metali chroni bowiem przed szkodliwymi oparami. Nadaje się do laboratoriów, przemysłu czy prac rolniczych.
Osłonę twarzy wykonaną z poliwęglanu kupisz tutaj: https://www.sprzetbhp.pl/oslona-twarzy-z-poliweglanu-pw91.html
Praca w szkodliwych warunkach jest wykonywana na stanowiskach, na których występują szkodliwe czynniki pracy. Można je podzielić na trzy główne grupy - czynniki fizyczne, biologiczne i chemiczne. Do każdej z tych grup należy dobrać odpowiednio profilowane środki ochrony indywidualnej i zbiorowej.
Musi je zapewnić pracodawca. Poza tym na jego barkach spoczywa badanie i pomiary czynników szkodliwych na stanowisku pracy, ich ewidencja oraz informowanie pracowników.
